Het was weer een bijzondere en leerzame bijeenkomst deze middag ,12 mei 2022, waarin hr. W. v/d Spek het tweede deel van zijn presentatie “200 jaar Koninkrijk der Nederlanden” presenteerde.5 juni 2019 was het eerste deel van de presentatie. Dit kunt u nog teruglezen op onze website. U klikt op publicaties en dan op nieuwsbrieven.
Onze voorzitter, Nico Jongerius, opende de bijeenkomst door het lezen van Lucas 24:13-35 De Emmaüsgangers. Kerngedachte was vers 18. “Bent u als enige een vreemdeling in Jeruzalem dat U niet weet welke dingen daar in deze dagen gebeurd zijn?”
Nico ging voor in gebed. “Hoe vaak zijn wij niet vergeten wat Uw Zoon voor ons gedaan heeft. Hoe vaak zijn wij geen vreemdelingen. Dank voor het Koninkrijk waarin wij mogen leven. Geef ons een gezegend samenzijn”.
In het Catharijneconvent in Utrecht is een tentoonstelling over Maria, de moeder van Jezus. Conny van Lier van het City Pastoraat heeft hierover een verhaal geschreven. Zij probeerde zich in te leven in Maria met alle vragen en antwoorden die er zouden kunnen zijn. Het heet “Van Pasen tot Pinksteren. Gesprek met Maria”. Nico las dit voor. Ik zal een fragmentje herhalen waarin Maria antwoord geeft aan Conny. “Ik heb altijd in Hem geloofd, Conny. En Hij heeft me nooit teleurgesteld. Maar ik ga je niet zeggen dat het een makkelijke weg was. Verre van. Ik heb veel, heel veel moeten doorstaan. Maar altijd bleven er ergens tekenen waardoor ik wist dat het klopte. Vraag mij niet of ik het begreep, maar ik wist wel, zelfs dat moment dat ik oog in oog met Hem stond met Zijn kruis: dit is de weg. En die weg loopt niet dood”.
Hr. v/d Spek begon met koningin Wilhelmina.
Zij was van 23 november 1890 tot 4 september 1948 koningin der Nederlanden. Ze trouwde met Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. Uit dit huwelijk werd 7 februari 1901 Juliana geboren. Wilhelmina was het enige kind uit het huwelijk van koning Willem 3 en koningin Emma. Tot haar 18de verjaardag was haar moeder, Emma, regentes. De inhuldiging tot koningin was 6 september 1898 in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. In Nederland wordt het staatshoofd niet gekroond maar ingehuldigd. De Nederlandse kroon, de scepter en de rijksappel zijn uitgestald op het zgn. credens-tafeltje voor het troonplatform. Tijdens de eerste wereldoorlog bleef Nederland neutraal. Het overlijden van haar moeder en haar echtgenoot in 1934 maakten dat jaar erg moeilijk voor haar. Niet alleen emotioneel maar ook omdat het koningshuis toen nog maar uit twee personen bestond. Het liefst wilde ze aftreden omdat ze meende dat het volk op haar uitgekeken was en ze voelde zich niet in staat het kabinetsbeleid bij te sturen. Toch wilde ze dit haar dochter Juliana niet aandoen voordat die haar eigen huwelijk geregeld had.
Tien mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. De voltallige koninklijke familie vluchtte enkele dagen later naar Londen. Niet uit angst maar omdat het moest. Kolonel Winkelman gaf het advies om uit te wijken naar het buitenland. De hofprediker ds. Welter schreef hier een gedichtje over.
13 mei 1940
Neen, ’t was geen vlucht die u weg deed gaan,
maar volgen, waar God u riep.
Wij vragen niet wat in u is doorstaan,
een strijd, hoe zwaar, hoe diep.
Wij knielen naast en met u neer
omhoog tot God de blik, de handen:
geef Neerland aan Oranje weer,
Oranje aan de Nederlanden!
In Londen verbleef zij samen met de Nederlandse regering in ballingschap en zond radioboodschappen aan haar volk, Radio Oranje. Ondanks de hierop gestelde straf werden de uitzendingen in Nederland veel beluisterd. Gedurende de laatste jaren van de bezetting groeiden zij en de kleur oranje uit tot symbool van bevrijding.
Na haar terugkeer in Nederland verbleef Wilhelmina op landgoed Anneville bij Breda. Hier raadpleegde ze mensen om een kabinet samen te stellen dat met de wederopbouw zou kunnen beginnen. Naar haar mening zouden mensen die zich in het verzet onderscheiden hadden met die taak belast moeten worden. Denk aan de Engelandvaarders die haar van informatie voorzagen. Het moest een kabinet worden voor herstel en vernieuwing. Bij de verkiezingen van 1946 kreeg Wilhelmina een grote teleurstelling te verwerken. De oude politieke partijen en hun zuilen kwamen terug. Wilhelmina had zich vergist. De Nederlanders wilden niets van haar vernieuwingen weten. Op 12 mei 1948 kondigde ze in een radiotoespraak haar abdicatie aan. Op vier september 1948 deed ze, na een ambtsperiode van bijna 50 jaar troonsafstand. Ze is de langst regerende vorst in de Nederlandse geschiedenis. In de nacht van 27 op 28 november 1962 overleed ze in haar slaap. Haar wens was een begrafenis in het wit. Want, waarom zou je zwart dragen als je uitzicht hebt op het eeuwige leven? Wilhelmina had een groot geloof. Acht december 1962 werd haar stoffelijk overschot bijgezet in de grafkelder van Oranje Nassau in de Nieuwe Kerk in Delft.
En zo kwamen we bij Juliana, geboren 30 april 1909.
Zij was koningin van 4 september 1948 t/m 30 april 1980. Haar moeder Wilhelmina probeerde Juliana een iets minder afgeschermde opvoeding te geven dan die van haarzelf. Juliana doorliep de lagere school in het paleis zelf, in een klasje met enkele dochters uit zorgvuldig uitgezochte families, freules. Daarna kreeg ze privé onderwijs. In 1922 werd de erfopvolging gewijzigd. Hierbij werd geregeld dat Juliana de enige opvolger van haar moeder werd. Om de troonopvolging veilig te stellen moest er een echtgenoot gevonden worden. Deze werd gevonden in de persoon van Bernhard zur Lippe-Biesterfeld. Een Duitse prins uit verarmde adel afkomstig. 7 januari 1937 trouwden ze in Den Haag.
Bij het uitbreken van de tweede wereldoorlog vluchtte Juliana met haar gezin naar Engeland. Toen Duitsland ook Engeland dreigde binnen te vallen vertrok Juliana met haar dochters naar Canada.
Juliana had een heel andere stijl van regeren dan haar moeder. Deze lossere stijl verkleinde de afstand tussen koningshuis en volk. Mede hierdoor bleef zij tot haar dood zeer populair.
Haar regeringsperiode was zwaar.
*De wederopbouw van het land.
*Indonesië. 27 december 1949 ondertekende Juliana het verdrag waarmee driekwart van Nederlands-Indië onafhankelijk werd verklaard. In 1964 werd ook het overgebleven deel Nederlands Nieuw Guinea aan Indonesië afgestaan. De oorlog in Nederlands Indië mocht geen oorlog genoemd worden maar een politionele actie.
*Emigratie was voor ons land noodzakelijk.
*De watersnoodramp van 1953.
*En de crisis in paleis Soestdijk zelf met de gebedsgenezeres Greet Hofmans. Een affaire in 1956. De jongste dochter, Marijke, had een oogaandoening. Juliana had tijdens haar zwangerschap rode hond opgelopen. Stad en land werd afgelopen om genezing te verkrijgen voor Marijke. Zo kwam deze gebedsgenezeres in beeld. Juliana was vol hoop en verwachting van deze vrouw en ze kreeg zelfs een eigen kamer in het paleis. Deze affaire werd een crisis in het huwelijk van Juliana en Bernhard. Prins Bernhard stuurde Greet Hofmans uiteindelijk de laan uit.
*De jaren 50 brachten verbetering. Radio en tv verschenen en de kledingstijl veranderde. Denk aan de plusfour en de babydoll.
*De jaren 60 brachten groeiende welvaart. De auto kwam in beeld.
*Maar helaas, in 1976 raakte prins Bernhard betrokken in een omkoopschandaal, de Lockheed affaire. Een monarchale crisis werd door de regering afgewend. Prins Bernhard moest wel al zijn functies in de Nederlandse krijgsmacht en die in het bedrijfsleven per direct neerleggen.
Op de verjaardag van haar dochter Beatrix, 31 januari 1980, maakte Juliana tijdens een rechtstreekse tv uitzending vanuit Paleis Soestdijk bekend dat ze op 30 april dat jaar afstand zou doen van de troon ten gunste van haar dochter.
Een maand voor haar 95ste verjaardag, 20 maart 2004 overleed Juliana. Op haar verzoek was de kleur van de rouwstoet paars. 30 maart 2004 werd ze bijgezet in de grafkelder van Oranje-Nassau in de Nieuwe Kerk in Delft.
Zo kwamen we bij Beatrix en Willem-Alexander waar we i.v.m. de tijd in sneltreinvaart doorheen gingen. Bovendien liggen de gebeurtenissen hiervan nog wel vers in het geheugen.
Beatrix geboren 31 januari 1938 op paleis Soestdijk.
Ter gelegenheid van haar 18de verjaardag kreeg ze als nationaal geschenk “de Groene Draeck” cadeau. In eerste instantie was er grote commotie toen bleek dat Beatrix verkering had met een Duitser, Claus von Amsberg. Het burgerlijk huwelijk werd 10 maart 1966 voltrokken in het stadhuis van Amsterdam. Het kerkelijk huwelijk werd diezelfde dag ingezegend in de Westerkerk. Tijdens de twee rijtoeren met de Gouden Koets werden er rookbommen gegooid. Een kraakbeweging was actief onder het motto “geen woning, geen kroning”. Alles uit protest tegen dit huwelijk.
30 april 1980 ondertekende koningin Juliana de akte van abdicatie en was Beatrix formeel koningin. Juliana deed alles gewoontjes. Beatrix wilde alles serieuzer aanpakken. Dat moet, volgens haar, alleen al door het feit dat je koningin bent. Beatrix wenste ook altijd aangesproken te worden met Majesteit. De verjaardag van haar moeder werd aangehouden als Koninginnedag. 6 oktober 2002 stierf haar geliefde echtgenoot, prins Claus.
28 januari 2013 kondigde de koningin in een korte tv toespraak haar abdicatie aan op 30 april 2013. Zij gaf aan dat zij het een goed moment vond om af te treden aangezien zij dat jaar 75 zou worden en later dat jaar herdacht zou worden dat Nederland 200 jaar een Koninkrijk is.
Toen werd Willem-Alexander onze koning. Daarover weet u vast nog alles.
Na de geboorte van prinses Amalia op 7 december 2003 waren er in Nederland voor het eerst in 163 jaar weer vier troon generaties tegelijkertijd in leven.
Jan bedankte hr. v/d Spek voor de prachtige presentatie en sloot af met een gedicht van Janneke Troost “Dankgebed”.
Dankbaar dat we in een vrij land leven,
dat we veilig over straat kunnen gaan
en niet dat we bang hoeven te zijn,
hoelang ons huis er nog zal staan.
Dankbaar dat er vrede mag zijn,
en je niet bang hoeft te wezen
dat je op ieder moment van de dag
moet vrezen voor je leven.
Daarom danken we God,
Hij heeft ons dit gegeven.
Want wij zijn niet beter,
dan hen die in oorlog leven.
We bidden voor de mensen,
die leven in die landen.
Voor hen die verdrukt worden
maar ook voor de vijanden.
Vader, wilt U nog vrede geven,
hoelang kan het nog zo gaan?
Dit moet U ook verdriet geven,
of kijkt U met in Uw oog een traan?
Lieneke Jopse